«“Ανάπτυξη”: η λύση ή το πρόβλημα;» [Από το blog “Memoryland”]

Πριν από δύο εβδομάδες, στις 23.1.2011, στο blog “Memoryland” του Γεράσιμου, διαβάσαμε αυτό:

«“Ανάπτυξη”: η λύση ή το πρόβλημα;» [Από το blog “Memoryland”]

Αφορμή γι’ αυτή την ανάρτηση στάθηκε η κουβέντα που είχα με μια φίλη γύρω από το μεταναστευτικό. Η φίλη, ‘προοδευτικών’ πεποιθήσεων, ήταν εναντίον της αντιμετώπισης των μεταναστών που πλημμύρισαν την Ελλάδα ως κοινωνικών αποβλήτων, ως παιδιών ενός κατώτερου θεού. Δεν έφταιγαν οι ίδιοι για το ότι έφτασαν ως εδώ, ως την Ελλάδα, εξαθλιωμένοι , εξαχρειωμένοι, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη στις μαύρες ζωές τους. Ούτε και η λύση στο μεταναστευτικό πρόβλημα ήταν περισσότερα ‘προστατευτικά’ μέτρα, φράχτες, τάφροι ή οπλοφόροι συνοριοφύλακες. Για τη φίλη μου, η λύση ήταν να χτυπήσουμε το ‘κακό’, το πρόβλημα, στη ρίζα του. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει να δημιουργήσουμε ανάπτυξη στις χώρες προέλευσης των κακόμοιρων μεταναστών, έτσι ώστε να μη χρειάζεται να φύγουν από τους αφρικανικούς ή ασιατικούς παραδείσους τους πολιορκώντας τα σύνορά μας αλλά να μένουν εκεί και να ευημερούν. Εκ πρώτης όψεως, η λύση αυτή φαίνεται απλή και εύστοχη: αντί να κοιτάμε πώς να εμποδίσουμε τους μετανάστες να μπουν, να κοιτάξουμε πώς θα τους εμποδίσουμε να αφήσουν τις πατρίδες τους. Αυτό που η λύση αυτή πρότεινε, αυτό που οραματιζόταν, ήταν, τελικά, περισσότερη ‘ανάπτυξη’ ως λύση για τα προβλήματα που, αν το καλοσκεφτούμε, η ίδια η ήδη υπάρχουσα ‘ανάπτυξη’ προκάλεσε: προβλήματα όπως η εξουθένωση των φυσικών πόρων του πλανήτη, ιδίως όταν αυτοί οι πόροι κατοικοεδρεύουν σε χώρες όπως οι πατρίδες των μεταναστών μας, που αποτελούν ξέφραγα αμπέλια για κάθε λογής ‘επενδυτές’, αλλά και η εξουθενωτική εκμετάλλευση των ίδιων των ανθρώπινων πόρων του πλανήτη, όταν προσφέρονται σαν φτηνά εργατικά χέρια. Η όλη επιχειρηματολογία της φίλης μου, που με μια λάμψη ικανοποίησης στα μάτια προσπαθούσε να μου δώσει να καταλάβω πόσο απλά ήταν τα πράγματα αν κανείς ασπαζόταν την ‘αριστερή’ αυτή λύση απλόχερης διάδοσης της ανάπτυξης σε αυτούς τους ‘ριγμένους’ απ’ αυτή την άποψη λαούς, βασιζόταν στο αξίωμα ότι η πρωταγωνίστριά της, η ανάπτυξη, ήταν κάτι αναμφίβολα και αναντίρρητα καλό. Μάλλον η φίλη δεν είχε καθίσει ποτέ να αναρωτηθεί, παρά τις ‘αριστερές’ της ιδέες και τις ανθρωπιστικές της ανησυχίες, τι σημαίνει, καταρχάς, ανάπτυξη, την οποία πολλοί στην Ελλάδα φαίνονται να μπερδεύουν, αφελώς και επιπόλαια, με την οικονομική ευημερία (γι’ αυτό και ακούμε καμιά πενηνταριά φορές τη μέρα σε δελτία ειδήσεων και πολιτικά στρογγυλά τραπέζια για την πολυπόθητη ‘ανάπτυξη’ και πώς θα φτάσουμε σ’ αυτήν). Ξεχνάνε ή αγνοούν ότι, σε αντίθεση με την απλή οικονομική ευημερία, η ‘ανάπτυξη’ αποτελεί ένα απίστευτο φαντασιακό γέννημα του καπιταλισμού όταν ήταν στα πολύ πάνω του, μια φρενήρη αναζήτηση του περισσότερου για το περισσότερο, έναν μαραθώνιο με αφετηρία τις ‘ανάγκες’ μας αλλά χωρίς καμία απολύτως γραμμή τερματισμού. Και είναι αυτός ένας μαραθώνιος που απ’ όπου περνάει σαρώνει περιβάλλον, ανθρώπους, λαούς ολόκληρους, που έρχονται ύστερα και αναπόφευκτα να μας χτυπήσουν την πόρτα. Η λύση δεν είναι να τους κάνουμε σαν τα μούτρα μας. Αλλά να κοιτάξουμε τα δικά μας τα μούτρα κάπως καλύτερα στον καθρέφτη για να αναρωτηθούμε αν, τελικά, το χρειαζόμαστε το καινούργιο smart phone. Θα είναι ένα πρώτο βήμα για την επίλυση του μεταναστευτικού.

Και, κάτω απ’ αυτό, τα ακόλουθα (πλην άλλων που ακολούθησαν…) σχόλια:

Locus Publicus είπε...

Aνάπτυξη στις χώρες προέλευσης των κακόμοιρων μεταναστών σημαίνει στην ουσία ανάπτυξη του Τρίτου Κόσμου. Ο οποίος δυστυχώς, δεν είναι μόνον υπανάπτυκτος γιατί τον εκμεταλλεύτηκε η Δύση μονάχα, αλλά γιατί μετα την πολιτική του απελευθέρωση ακολουθεί και ο ίδιος πολιτικές μιμητισμού του δυτικού τρόπου ζωής και παραγωγής.

Παρέκαμψε στρατηγικά το αγροτικό στάδιο (απ' οπου ξεκινά η κάθε ανάπτυξη), και πήγε απευθείας σε άλλα μεταγενέστερα στάδια ανάπτυξης που δεν του ταριάζουν. Η Ινδία για παράδειγμα πήγε απευθείας στη δημιουργία καποιου Silicon Valley και όχι σε αγροτική μεταρρύθμιση. Το Μεξικό έφτιαξε ζώνες αφορολόγητης εργασίας για μεταποίηση προιόντων αντί να μοιράσει γή στους πολίτες του. Το Πακιστάν έφτιαξε εναν τεράστιο στρατό και πυρηνικά αντί για αγροτικές δουλειές. Και οι ελίτ του κάθε αφρικανικού κράτους βρήκε την εύκολη διέξοδο της εκποίησης πρώτων υλών και εθνικών πόρων, αντί για απλές αγροτικές ενασχολήσεις. Ολος ο πλούτος του Τρίτου κόσμου συγκεντρώνεται απο μια μικτή εθνική ελίτ, και δεν ανακυκλώνεται σε εσωτερικό εμπόριο, αλλά σε κατανάλωση εκτός εθνικών συνόρων. Ακομα και οι πόλεμοι, είναι αποτελέσματα της σχέσης των τοπικών ελίτ με τις δυτικές χώρες.

Υπάρχουν συγκεκριμένες σοβαρές προτάσεις (και όχι ουτοπιστικες αερολογίες) πραγματικής ανάπτυξης για τον Τρίτο Κόσμο, αλλα οι σχέσεις εξουσίας στο εσωτερικό του δεν τις επιτρέπουν. Θα χρειαστούμε πολύ χώρο και χρόνο για να τα συζητήσουμε όλα αυτά.

Και έτσι, το θέμα της λαθρομετανάστευσης, προσωπικά το βλέπω άλυτο. Η λύση του μεταναστευτικού στην Ελλάδα και αλλού, αν υπάρχει, δεν κινείται δυστυχώς σε δημοκρατικά πλαίσια. Και εφόσον αυτά δεν μπορούν να συζητηθούν για ευνόητους λόγους, λύση εγώ στο πρόβλημα δεν βλέπω.

Γεράσιμος είπε...

Δυστυχώς, αντί για όλα τα υπέροχα ιδεώδη πάνω στα οποία και μέσω των οποίων οικοδομήθηκε ο δυτικός πολιτισμός, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, το habeas corpus, την ανεκτικότητα, τη δημοκρατία, η Δύση εξάγει στους λαούς αυτούς (και αυτοί εισάγουν ευχαρίστως) το παθιασμένο κυνήγι του κέρδους και του χρήματος, όπλα, την αρρωστημένη δίψα για εξουσία, τη στρατοκρατία, τη διαφθορά, τη στυγνή εκμετάλλευση φτηνών εργατικών χεριών. Δημιουργώντας μια θλιβερή καρικατούρα της σε πολλές τέτοιες χώρες, που μπήκαν απευθείας και χωρίς το παραμικρό αντίβαρο στο πάρτι του σημερινού πλανητικού καζίνο. Γι' αυτό, όπως λέω και στο ποστ, η λύση στα προβλήματα που δημιούργησε η ανάπτυξη ΔΕΝ είναι περισσότερη 'ανάπτυξη'.

ΠΗΓΗ:

http://gerasimos-memoryland.blogspot.com/2011/01/blog-post_23.html