Πριν από δύο εβδομάδες, στις 7.2.2011, στο blog “Memoryland” του Γεράσιμου, διαβάσαμε αυτό:
Η πολιτική του φόβου ή ο φόβος της πολιτικής
Ως γνωστόν ο άνθρωπος γεννιέται και πεθαίνει αγκαλιά ή εν πάση περιπτώσει αγκαζέ με το φόβο. Καταρχήν και κυρίως με το φόβο του θανάτου, τον οποίο, όπως συνομολογεί και ο Ανδρέας Εμπειρίκος στο ωραίο του ποίημα Εις την Οδόν των Φιλελλήνων, είχαν μέχρι και οι κατά τα άλλα άφοβοι Αρχαίοι. Έκτοτε και σε κάθε ιστορική εποχή της ανθρωπότητας ο φόβος κυριάρχησε, με διάφορες φορεσιές. Δεν χρειάζονται και πολλά παραδείγματα ή παραπομπές στο Διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση ή επιστημονικές επαναστάσεις: η ανθρωπότητα μέχρι λίγο πριν τις μέρες μας ζούσε βυθισμένη στο φόβο και την αβεβαιότητα. Τίποτα το περίεργο ή ανησυχητικό μέχρι εδώ. Το περίεργο έρχεται όταν διαπιστώνουμε την πρωτοκαθεδρία του φόβου ακόμη και στην εποχή μας, την υποτιθέμενα απαλλαγμένη από φόβους, μύθους και δοξασίες. Πώς επέστρεψε ο φόβος ακόμα και στην άφοβη, απαλλαγμένη από φαντάσματα του σκοτεινού παρελθόντος σύγχρονη ανθρωπότητα; Επέστρεψε μέσω ενός δούρειου ίππου που κανείς δεν πολυπερίμενε: της πολιτικής. Διότι μαζί με όλα τα προαναφερθέντα κατάλοιπα παλιότερων, μίζερων και φοβισμένων αιώνων, η μπάλα πήρε και τις ιδεολογίες. Αριστερά, Δεξιά, σοσιαλισμοί, κομμουνιστικοί παράδεισοι και άλλα τέτοια εξωτικά πτηνά πέταξαν μακριά τρομαγμένα από την βροντερή πτώση του Τείχους του Βερολίνου εκείνον τον κοσμογονικό Νοέμβριο του 1989, αναζητώντας πιο εύκρατα κλίματα. Και, έκτοτε, δεν ξαναφάνηκαν. Αφήνοντας την πολιτική χωρίς τη λαχταριστή ιδεολογική της γέμιση που μέχρι τότε της έδινε άλλο νόημα και πάθος. Και καθιστώντας την απλή διαχείριση των κοινών από επαγγελματίες, ειδήμονες και ειδικούς. Γι’ αυτό, πλέον, ‘ο μόνος τρόπος να εισαγάγουμε πάθος σε αυτό το πεδίο, να κινητοποιήσουμε δραστικά τους ανθρώπους, είναι μέσω του φόβου’, λέει ο Ζίζεκ.[i] Μιλάμε δηλαδή για μια πολιτική που ‘χρησιμοποιεί τον φόβο ως βασικότερο έναυσμα κινητοποίησης: τον φόβο των μεταναστών, τον φόβο του εγκλήματος, το φόβο της ανόσιας σεξουαλικής διαστροφής, τον φόβο του ίδιου του υπερβολικού κράτους με τα υπέρμετρα φορολογικά βάρη που επιβάλλει, τον φόβο της περιβαλλοντικής καταστροφής, το φόβο της παρενόχλησης’. Με την πολιτική ορθότητα ως την ‘κατεξοχήν φιλελεύθερη μορφή της πολιτικής του φόβου’. Πώς άραγε συνταιριάζεται η πολιτική ορθότητα με την πολιτική του φόβου; Για τον Ζίζεκ, ‘η σημερινή φιλελεύθερη ανεκτικότητα προς τους άλλους, ο σεβασμός της ετερότητας και η απροκατάληπτη συνάντηση μαζί της, συνυπάρχει με τον ιδεοληπτικό φόβο μήπως μας παρενοχλήσουν’. Ζούμε δηλαδή μια κάπως μεταμοντέρνα εκδοχή του μακριά κι αγαπημένοι: ‘ο Άλλος είναι μια χαρά, αλλά μόνο εφόσον η παρουσία του δεν γίνεται φορτική, εφόσον δεν είναι πραγματικά άλλος’. Με άλλα λόγια, ‘η ανεκτικότητα συμπίπτει με το αντίθετό της’: ‘Το καθήκον μου να είμαι ανεκτικός προς τον Άλλο ουσιαστικά σημαίνει ότι δεν πρέπει να τον πλησιάσω πάρα πολύ, ότι δεν πρέπει να εισβάλω στο χώρο του… Εκείνο που όλο και πιο πολύ αναδύεται ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στην κοινωνία του ύστερου καπιταλισμού είναι το δικαίωμα να μη μας παρενοχλούν, δηλαδή το δικαίωμα να παραμένουμε σε μια απόσταση ασφαλείας από τους άλλους’. Σε συνέχεια ή και συμπλήρωση όλων αυτών θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την εμμονική ενασχόληση του σημερινού ανθρώπου με τα ‘προσωπικά του δεδομένα’, για τον όλο και βαθύτερο εγκλεισμό του στην ιδιωτική του σφαίρα, που γύρω της υψώνονται ανυπέρβλητα τείχη για να εγγυηθούν την προστασία του από όλα όσα φοβάται ή θα μπορούσαν να τον… παρενοχλήσουν. Ένας τέτοιος αυτοεξόριστος στον ιδιωτικό του κόσμο άνθρωπος δεν θα μπορούσε παρά να φοβάται, να απεχθάνεται τη δημόσια έκθεση και δραστηριοποίηση που απαιτεί η πολιτική, η οποία έχει και η ίδια μετατραπεί σε μια πολιτική του φόβου, σε μια πολιτική που έχει αναγάγει τον φόβο σε κεντρικό της κινητήριο άξονα και όχημα ανόδου σε εκλογικά ποσοστά (όπως αποδεικνύεται και από την περίπτωση του ΛΑΟΣ). Τι μπορεί, τι απομένει να γίνει εν μέσω αυτού του ασφυκτικού κλίματος εξατομίκευσης συνδυασμένης με εξάπλωση του φόβου ως μοναδικού συνδετικού κρίκου μεταξύ των αποπολιτικοποιημένων, ναυαγισμένων στα ερημονήσια της ιδιωτικής τους ζωής πολιτών του 21ου αιώνα; Απομένει να κοιτάξουμε τόσο τον φόβο της πολιτικής, της χειραφέτησης από την ιδιωτικοποίηση όσο και την ίδια την πολιτική του φόβου ή των φόβων κατάματα, προκειμένου να μπορέσουμε να δούμε τους ίδιους μας τους εαυτούς αλλιώς. Μπορούμε;
[i] Slavoj Žižek, Βία: Έξι λοξοί στοχασμοί, Αθήνα, Scripta, 2010, σελ. 53-55.
Η ανάρτηση αυτή ανεβαίνει στα πλαίσια της 'Ημέρας ενάντια στο φόβο'. Περισσότερα εδώ: http://grfear.blogspot.com/
Την ίδια ημέρα, 7.2.2011, στο blog “Roadartist” διαβάσαμε αυτό:
Ο ιός του φόβου
Ο Φόβος είναι ο ιός της εποχής μας. Έχει κατακλύσει τις ψυχές, έχει κυριεύσει τα σώματα. Φόβος για το αύριο, για την ανεργία, για την εγκληματικότητα, για τις σχέσεις, για το διπλανό σου, για το μετανάστη, για τη μηδενική ανάπτυξη, για τις φρούδες ελπίδες, για την καθημερινότητα που συνεχώς δυσκολεύει.
Ζούμε σε περίεργες εποχές. Σε φάση απότομης αλλαγής. Κανείς δε ξέρει που ακριβώς οδηγούμαστε.. Σε τέτοιες συγκυρίες σαν ναυαγοί ψάχνουμε απεγνωσμένα για σανίδα σωτηρίας, και τότε ότι παρουσιαστεί, δίχως ψύχραιμη σκέψη, το βαπτίζουμε λυτρωτικό!
Ο Φόβος είναι το βασικότερο όπλο και κόλπο του συστήματος. Το σύστημα θέλει δούλους. Χρειάζεται ρομπότ, άβουλες μηχανές. Άτομα εγκλωβισμένα στο τρόμο. Προσπαθεί να γεμίσει τις ψυχές με αναπάντητα ερωτηματικά, με ανασφάλεια, με δισταγμούς, να σε οδηγήσει στην απομόνωση, στην ηττοπάθεια και στη μοναξιά. Έχει σύμμαχους σε αυτό και το παλεύει συνεχώς.
Ήδη βλέπεις την αλλαγή παντού τριγύρω. Οι άνθρωποι αντί να ενωθούν, να συσπειρωθούν, να αντιμετωπίσουν μαζί τις αλλαγές, τις δυσκολίες, αντί να βρεθούν και να επικοινωνήσουν, να σκεφτούν λύσεις, να στραφούν προς στο συνάνθρωπο, να ανταλλάξουν χαμόγελα, να γίνουν ευρηματικοί, να ενωθούν με το διπλανό τους, να αισθανθούν πιο δυνατοί, να συμπαρασταθούν, να βοηθηθούν, να επικοινωνήσουν, να ψάξουν συλλογικά για τη διέξοδο και να παλέψουν να την κατακτήσουν.. Επιλέγουν την απομόνωση, κάνουν στροφή προς τον εαυτό τους, την απραξία και την απελπισία.
Όσο πιο φοβισμένος αισθάνεσαι, τόσο ευκολότερα σκύβεις το κεφάλι. Η μεγαλύτερη επανάσταση είναι η κριτική σκέψη και η αισιοδοξία. Το σύστημα δε θέλει δυναμικούς, αισιόδοξους ανθρώπους και θα σε πολεμήσει όσο μπορεί. Πιστεύω στη στιγμή που το άτομο καταλαβαίνει τη δύναμη του, συνειδητοποιεί πως το σημαντικότερο αγαθό είναι η ελευθερία του, ψάχνει εσωτερικά τι είναι αυτό που του δίνει ευτυχία, στέκεται στο διπλανό του και διεκδικεί μαζί του, στρέφεται προς την πράξη, το συλλογισμό, την ομαδικότητα.
Όσο ο φόβος κυριεύει τον κόσμο, όσο τα προσωπεία κρύβουν τα συναισθήματα, όσο μαγκώνουν τα χείλη, όσο καταπιέζονται οι συνειδήσεις, τόσο θα θες να φωνάξεις, μα θα σωπαίνεις. Τόσο θα γίνεσαι πιο αδύναμος και πιο ανίσχυρος.
Εσύ που κάποτε υπερασπιζόσουν τον αδύναμο, εσύ που έψαχνες και έτρεχες να βοηθήσεις, τώρα κλείνεσαι στον εαυτό σου, τώρα μισείς τον διπλανό σου, σου φταίει ο μετανάστης, σου φταίει ο άστεγος, ο άνεργος, τώρα βλέπεις τις αδυναμίες και αντί να συγκρουστείς, εθελοτυφλείς και τις προσπερνάς βαδίζοντας πιο βιαστικά.. Δε συγκρίνεις και δεν αναλογίζεσαι τις ευθύνες σου... αντίθετα κρύβεσαι…
Καιρός να βγεις στο δρόμο. Καιρός να ξαναβρεθείς με τους φίλους σου. Καιρός να σταθείς στο διπλανό σου. Όσο οι καιροί δυσκολεύουν, τόσο να είμαστε κοντά στον άλλο.
Μόνος κανείς δεν κερδίζει ποτέ τίποτα.
Ενωμένοι μπορούμε να κάνουμε πιο πολλά.
Ξέφυγε από την απομόνωση, νίκησε το φόβο σου.
Μοιράσου. Εκφράσου. Αγωνίσου.
Σε αυτές τις περίεργες μέρες. Στις τόσο δύσκολες συγκυρίες, με αυτές τις ριζικές ανατροπές, το όνειρο δεν πρέπει να σβήσει. Τώρα πρέπει να γίνουμε μαχόμενοι και συγκρουσιακοί άνθρωποι. Να διεκδικήσουμε αυτό που μας στερήθηκε.
Η μόνη διαφυγή από το αδιέξοδο, είναι να αντιληφθούμε πως έχουμε δύναμη και να την αξιοποιήσουμε.
Δε θ' αφήσω αυτές τις μέρες να με πάρουν από κάτω
τους φόβους που με τρέφουν θα τους κάνω κάτι άλλο
θα αλλάξω τη ζωή μου σε κάτι θετικό
και κάθε άσχημη ενέργεια θα τη στείλω στο καλό
θα δώσω σημασία σ' αυτά που εσύ πετάς
μιας και στο τίποτα μπορείς να βρεις αυτό που ζητάς
Στα σκουπίδια βρίσκουν τα σκυλιά φαγητό
Τις περιοχές αυτές τις προστατεύει ο θεός
όπως τους άνεργους, τους άστεγους, κι όσους ζουν στο μέλλον
Σε αυτούς που αγαπούν και πιστεύουν, φιλιά στέλνω
Τώρα που τα σύννεφα προς το βορρά φεύγουν
και χιλιάδες παιδιά σ' αυτόν τον κόσμο μεγαλώνουν
ρίχνοντας το βλέμμα τους σε πλαστικά καλώδια
σε κτίρια, σε φώτα ή σε γυμνασμένα πόδια
Μην αφήσεις τη ζωή να σε πάρει από κάτω
τους φόβους που σε τρέφουν να τους κάνεις κάτι άλλο
κάνε τους ποίηση ή μηχανήματα σπουδαία
Μη γυρνάς την πλάτη, μη ζεις στο ψέμα
πολέμησε το άδικο και κάθε είδους βία
σκέψου θετικά και μη γελάς με ηλίθια αστεία
(Στέρεο Νόβα, Ηλίθια αστεία)
Το ιστολόγιο συμμετέχει στην "Ημέρα ενάντια στο Φόβο".
Για περισσότερα δείτε εδώ.
Δείτε το βίντεο "Φόβος: Ο Δούρειος Ίππος της Εξουσίας"
Και οι δύο αυτές αναρτήσεις αποτελούσαν συμμετοχή στη συλλογική προσπάθεια “Ημέρα ενάντια στο Φόβο”, που είχε διοργανώσει το ιστολόγιο “Φόβος, ο Δούρειος Ίππος της εξουσίας”। Σ’ αυτό το ιστολόγιο, λοιπόν, την ίδια εκείνη ημέρα, διαβάσαμε αυτό:
7/2: Ημέρα του Φόβου
Φόβος:
Ουσιαστικό.
Αλλά και ουσιαστικός.
Διαχρονικός και πανανθρώπινος.
Ικανός, να κάμψει κάθε αντίσταση, να παγώσει και την πιο αποφασιστική δύναμη, να αναστείλει την εξέλιξη.
Ο φόβος είναι φυσικό, κοινό συναίσθημα. Όλοι φοβούνται.
Και οι μεν και οι δε. Και οι πάνω και οι κάτω.
Το στοίχημα είναι πάντα το ποιος θα ελέγξει το φόβο και θα τον διαχειριστεί προς όφελός του, και πώς θα καταφέρει να μετατρέψει ένα εργαλείο χειρισμού συνειδήσεων σε μηχανισμό προστασίας.
Η εποχή της πλαστής ευδαιμονίας μαζί με τις ψευδαισθήσεις της τελείωσε. Ήρθε η ώρα της πληρωμής. Τώρα καλείται να πληρώσει όποιος φοβηθεί πρώτος. Και αυτός είναι πάντα όποιος έχει να χάσει τα περισσότερα.
Σήμερα γράφουμε για τον φόβο προσπαθώντας να τον ξορκίσουμε. Τον βάζουμε απέναντί μας. Τον αναγνωρίζουμε, για να μπορέσουμε να τον απομυθοποιήσουμε και να τον αντιμετωπίσουμε. Όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις:
τίποτα δεν είναι από μόνο του καλό ή κακό, πολύ ή λίγο, σημασία έχει με πόση σοφία ή λογική διαχειριζόμαστε καθετί.
Ο φόβος δεν ανήκει σε κανέναν, γι' αυτό εύκολα αλλάζει κατεύθυνση.
ΠΗΓΕΣ:
http://gerasimos-memoryland.blogspot.com/2011/02/blog-post.html
http://roadartist.blogspot.com/2011/02/o.html
http://grfear.blogspot.com/2011/02/blog-post_06.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου