Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 2008

«Θρησκεία και Εκκλησία» [Από το blog “Locus Publicus”]


Στις 22.4.2008, στο blog “Locus Publicus” διαβάσαμε αυτό:


Θρησκεία και Εκκλησία


Δεν είμαι πολέμιος της Εκκλησίας. Δεν ανήκω στην ομάδα εκείνων που θέλουν να καταργήσουν τις θρησκείες. Δεν επιθυμώ να καταστρέψω ναούς, ούτε παροτρύνω κανέναν να μην τους επισκέπτεται. Δεν έχω πρόβλημα με καμμία θρησκεία, ούτε βέβαια με την Ορθοδοξία. Δεν θεωρώ γελοίο ή αντιπνευματικό να νοιώθει κάποιος την ανάγκη να εξωτερικεύσει την ελπίδα του στη θρησκεία, να έχει μεταφυσικές ανησυχίες. Δεν θεωρώ σκοταδιστές όλους αυτούς που ανήκουν ενεργά σε μια εκκλησία. Δεν κατηγορώ εικόνες, σύμβολα, και κείμενα. Θεωρώ πως πολύ άνθρωποι στρέφονται στη θρησκεία γιατί εκεί νοιώθουν όμορφα. Δεν με ενοχλεί καθόλου.

Θεωρώ πως η θρησκευτικότητα είναι μια εσωτερική ανάγκη πολλών ανθρώπου να αναζητήσουν τον θάνατο πέρα από τις διανοητικές τους διαστάσεις. Να αισθανθούν την ψευδαίσθηση πως δεν θα πεθάνουν ποτέ, πως κάτι στο υπερπέραν θα τους κρατήσει αθάνατους. Να συλλάβουν και να δουν πέρα από τις φυσικές τους δυνατότητες, να κρατηθούν από ιδέες μεταφυσικές, να βρουν νόημα στο ερώτημα της ύπαρξης.

Για μένα η θρησκεία που πασάρεται μέσα από την οργανωμένη Εκκλησία, είναι πρωταρχικά ένα σύστημα ηθικής. Έχει συγκεκριμένα βιβλία για αναφορά (Βίβλο, Διαθήκες), που περιέχουν ιστορίες με ηθικά κατ’ εξοχήν διδάγματα. Το περιεχόμενο των βιβλίων αυτών, πολλοί το παίρνουν κυριολεκτικά, και αγωνίζονται να το αποδείξουν. Εγώ το βλέπω συμβολικά, και δεν προσπαθώ να αποδείξω τίποτα. Ως εκ τούτου, δεν βλέπω τίποτα το παράλογο στα περιεχόμενα, αντιθέτως θεωρώ πως έχουν χρήσιμες και ωραίες ιστορίες αγάπης, αλληλοσεβασμού, αυτοθυσίας, καθώς και προτροπές για αλτρουισμό και συγκατάβαση.

Τα Θαύματα, η Δημιουργία του Κόσμου, η Μετενσάρκωση, η Ανάσταση, κλπ, είναι για μένα συμβολισμοί. Τους εξηγώ όπως θέλω εγώ, όπως με ικανοποιούν λογοτεχνικά και συμβολικά. Γιατί σαν λογοτεχνικό βιβλίο (πέραν της Ηθικής), η Βίβλος είναι ένα πολύ καλό σύγγραμμα. Συνυπάρχει στην φιλοσοφική και ηθική λογοτεχνική βιβλιογραφία, με άλλα ωραία συμβολικά βιβλία για τον Βούδα, τον Μωάμεθ, καθώς και βιβλία του Αγίου Αυγουστίνου, Αριστοτέλη, κλπ.

Θεωρώ πως αν δεν υπήρχε Βίβλος και οργανωμένη Εκκλησία, πάλι θα ζούσαμε με κάποιο σύστημα ηθικής. Οι δέκα εντολές, για παράδειγμα, θα υπήρχαν και χωρίς τον Χριστιανισμό. Είναι βασικές αρχές σεβασμού προς τους άλλους, απαραίτητα στοιχεία και προϋποθέσεις θετικής συνύπαρξης ανθρώπων. Δεν ξέρω καμμία κοινωνία που το Κλέβειν ή το Φονεύειν θεωρείται αποδεκτό. Τουτέστιν, κατέληξα, θα μπορούσαμε άνετα να ζήσουμε και χωρίς οργανωμένη θρησκεία. Η Φιλοσοφία θα καταλάμβανε τη θέση της.

Κατανοώ επίσης πως καμμία θεωρία δεν είναι τέλεια, και δεν μπορεί να καλύψει τα πάντα. Ενώ η Φιλοσοφία μπορεί να καλύψει κάποιες εσωτερικές ανάγκες, άλλες δραστηριότητες ανθρώπινες, χρειάζονται άλλο πρίσμα ερμηνείας. Πέρα από τα ηθικά συστήματα, δημιουργήσαμε και συστήματα οικονομικά, εμπορικά, νομικά. Κάθε σύστημα, κατά τη γνώμη μου, απαιτεί και το δικό του πλαίσιο ερμηνείας. Δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω τη θρησκεία για να κατανοήσω ένα εμπορικό και τραπεζικό σύστημα. Ούτε για να περιγράψω και να σχεδιάσω συστήματα πληροφορικής. Γι’ αυτό το λόγο, δεν θεωρώ πως η θρησκεία μπορεί να υπάρξει έξω από κάποιο προσωπικό πλαίσιο αναφοράς, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλες τις καθημερινές μας ανάγκες και ερμηνείες. Δεν μπορεί δηλαδή να γίνει οδηγός και τρόπος ζωής για όλες μας τις δραστηριότητες. Κάτι τέτοιο έχουν επιχειρήσει νοητά οι Μουσουλμάνοι, και έχουν ως εκ τούτου βραχυκυκλωθεί παντελώς.

Και επειδή βλέπω τη θρησκεία εντελώς λογοτεχνικά και συμβολικά, βρίσκομαι σε πλήρη διάσταση με εκείνους που θέλουν να μου επιβάλουν τη δική τους ερμηνεία. Τύποι Άνθιμου, Μπίν Λάντεν, και Πάτ Ροβερτσον, δεν μου πάνε στο χαρακτήρα. Στις επισκέψεις μου στην εκκλησία, απολαμβάνω απόλυτα το κείμενο του λόγου (σαν γλωσσικό λογοτέχνημα), τη μυρωδιά του λιβανιού (σαν φυσικό στοιχείο με συμβολισμό), τη θρησκευτική κατάνυξη (σαν φιλοσοφική έννοια και τελετουργία), τους βυζαντινούς ψαλμούς (σαν μουσικό δημιούργημα). Ικανοποιούμαι δηλαδή ποιητικά, λογοτεχνικά, φωτογραφικά, φιλοσοφικά και λαογραφικά. Τα υπόλοιπα μου περισσεύουν.

Πιστεύω πως και η Εκκλησία έχει ένα ρόλο να παίξει, κυρίως κοινωνικό. Στην Αμερική, η Καθολική Εκκλησία έχτισε χιλιάδες σχολεία για να προλάβει την κατάρρευση της μέσης εκπαίδευσης που σήμερα είναι πραγματικότητα. Στη Λατινική Αμερική, η εκκλησία έχει παράγει πολλών ειδών ιδεολογίες, από επαναστατικές μέχρι πλήρως αλτρουιστικές. Έχει σώσει χιλιάδες παιδιά του δρόμου. Είναι απορίας άξιον γιατί η Καθολική εκκλησία δεν έχει ακόμα αποφασίσει να εγκαταλείψει την ευρωκεντρική της νοοτροπία, και να αναδείξει έναν λατινοαμερικάνο Πάπα.

Γιατί πέρα από τα τελετουργικά που είναι ποιητικά και ωραία, ο πραγματικός ρόλος της εκκλησίας είναι στο δρόμο. Στο γκέτο με τους μετανάστες, τις κακοποιημένες γυναίκες και παιδιά, τους ναρκομανείς του δρόμου, τους εγκαταλειμμένους και ασθενείς. Ο ρόλος της εκκλησίας είναι η κοινωνική παρουσία, η δημιουργία υποδομών που κανείς δεν έχει συμφέρον να χρηματοδοτήσει, η παραγωγή ιδεολογίας βοήθειας και υποστήριξης συνανθρώπων. Και αυτό μπορεί να γίνει χωρίς θρησκευτικό μήνυμα, χωρίς τους γραφικούς της τηλεόρασης που τσακώνονται για το πώς ανάβει το κερί το Άγιο Πνεύμα, πια ακριβώς ημερομηνία θα κάνει ο Θεός τη Δευτέρα Παρουσία, και από που ακριβώς εκπορεύεται το οιοδήποτε πνεύμα. Χωρίς τους πολιτικάντηδες τύπου Χριστόδουλου, Άνθιμου και Αμβρόσιου που ζουν αποκομμένοι από τις κοινωνικές ανάγκες της καθημερινής ζωής, εγκλωβισμένοι γλωσσικά, παρουσιαστικά και ιδεολογικά σε άλλον αιώνα.

Ζούμε σε μια ιστορική περίοδο που τα πάντα διεθνοποιούνται. Είναι ένα περιβάλλον στο οποίο επενδύσεις, επιστήμες και ιδέες κινούνται γρήγορα σε διεθνές επίπεδο. Αυτό προσωπικά μου αρέσει. Το θεωρώ μια μη αντιστρέψιμη πραγματικότητα, τους κραδασμούς της οποίας προσπαθώ να αφομοιώσω θετικά. Τα προβλήματα των ανθρώπων είναι πλέον διεθνή, και μέσα από αυτό το πλαίσιο πρέπει να γίνει και η αντιμετώπισή τους. Και η εκκλησία καλείται τώρα να δώσει δυναμική παρουσία στις νέες ανάγκες τις εποχής. Να παράγει επαναστάτες και κοινωνικό έργο. Να αποδείξει πως μπορεί να συνεισφέρει σε λύσεις. Εδώ και τώρα.


ΠΗΓΗ:

http://locuspublicus.blogspot.com/2008/04/blog-post_22.html


Δεν υπάρχουν σχόλια: